Cholewka, podeszwa, obcas – czyli jaka jest budowa buta?
Budowa buta wywiera niezwykle istotny wpływ na komfort jego noszenia. Źle zaprojektowany może stać się źródłem poważnych urazów oraz deformacji. Ponadto konstrukcja butów wpływa również na ich walory estetyczne, które należy uwzględnić przy komponowaniu stylizacji. Na jakie elementy należy zwrócić uwagę? Jak na komfort użytkowania obuwia wpływają jego cholewka, podeszwa i obcas?
Budowa buta – z jakich elementów się składa?
Najbardziej znane części buta to podeszwa, cholewka, wyściółka i obcas, jednak jest ich znacznie więcej, choć nie zawsze można je dostrzec na pierwszy rzut oka. Pełnią one funkcje wzmacniające, odpowiadają także za nadanie obuwiu odpowiedniego kształtu. Cholewka buta to ten fragment, który przykrywa górny odcinek stopy, a w przypadku botków czy kozaków swoim zasięgiem obejmuje także łydkę i podudzie. Może być ona dopasowana lub nieco luźniejsza. Podeszwa buta to zewnętrzna część, która ma bezpośredni kontakt z podłożem. Mogą znajdować się na niej charakterystyczne żłobienia np. traktorowe. Powinna zapewniać stopie wygodę i amortyzację. Jednocześnie w chłodniejsze dni stanowi też warstwę termoizolacyjną, która chroni przed mrozem. Wyściółka buta to jego wewnętrzna część, która posiada bezpośredni kontakt ze stopami. Ważne, aby jesienią i zimą zabezpieczała je przed mrozem, a jednocześnie pozostawała przyjemna w dotyku. Niektóre buty damskie posiadają też obcas, który różni się kształtem, grubością i wysokością. Może on wysmuklać sylwetkę i optycznie wydłużać nogi.
Oprócz powyższych wyróżnia się też takie elementy buta jak:
- fleki – to wymienialne, najbardziej zewnętrzne części obcasa, które zostały wykonane z materiału o wysokiej odporności. W miarę użytkowania mogą się ścierać i wtedy należy je wymienić na nowe. Jeśli krok ten zostanie podjęty zbyt późno, pojawia się ryzyko uszkodzenia obcasa;
- zapiętki – to fragmenty znajdujące się wewnątrz buta tuż za piętą. Ze względów użytkowych powinny być wykonane z miękkiego materiału, który nie powoduje bolesnych otarć. Zapiętki wykazują też właściwości antypoślizgowe;
- wkładki do buta – stanowią warstwę między stopą a podeszwą, często można wymienić je na inne np. ocieplane, antypoślizgowe. Wpływają na komfort noszenia obuwia. Warto zadbać o to, aby stopa się na nich nie ślizgała, a jeśli tak się dzieje, wymienić je na inne;
- zelówki – to element, którym podkleja się podeszwy. Zazwyczaj jest wykonany z cienkiej warstwy skóry lub gumy. Ma zapewnić butom większą odporność na ścieranie, a tym samym wyższą żywotność;
- noski - to przednia część buta przeznaczona na palce stóp, która może mieć szpiczasty, kwadratowy lub lekko zaokrąglony kształt.
Cholewka buta – co musisz o niej wiedzieć?
Konstrukcja buta uwzględnia jego cholewkę. Półbuty damskie często posiadają mocniej zaznaczoną tę część, jednak z formalnego punktu widzenia jest to fragment, który przykrywa górną część stopy. W obiegowej opinii uchodzi jednak za część przylegającą do łydki (botki i kozaki), a nawet podudzia (muszkieterki). Cholewka w bucie może posiadać podszewkę. W jesiennym i zimowym obuwiu często pełni ona funkcję grzewczą. Warto zwrócić uwagę na to, aby była wykonana z materiału przyjaznego dla skóry i jej nie obcierała. Cholewka buta to składowa nie tylko obuwia damskiego, ale też element konstrukcyjny, jaki posiadają półbuty męskie.
Botki i kozaki często różnią się designem. Jedne posiadają przylegające cholewki, które pasują do eleganckich outfitów. Drugie zaś lekko rozszerzane, które zapewniają większą swobodę. Od kilku lat kowbojki nie wychodzą z mody. Cholewka buta może posiadać zamek błyskawiczny, który ułatwia jego zakładanie i zdejmowanie. Istnieją również modele wsuwane, takie jak sztyblety, którym pewną dozę elastyczności zapewnia wszyta gumka. Cholewka w bucie może także zostać wykorzystana do uzyskania bardziej oryginalnej stylizacji. W tym celu można ją częściowo wywinąć
Podeszwa buta – wszystko co musisz wiedzieć
Podeszwy butów odgrywają niezwykle istotną funkcję. Mają bezpośredni kontakt z podłożem, dlatego muszą charakteryzować się wysoką wytrzymałością mechaniczną, w przeciwnym wypadku mogą się szybko ścierać. Ponadto podeszwa buta ma za zadanie chronić stopę przed dyskomfortem związanym m.in. z poruszaniem się po nierównej powierzchni. Powinna posiadać właściwości antypoślizgowe, aby zapobiegać groźnym kontuzjom, w tym złamaniom i zwichnięciom. Na ten aspekt warto zwrócić szczególną uwagę, wybierając buty na jesień i zimę, czyli pory roku charakteryzujące się zwiększoną ilością opadów atmosferycznych i występowaniem przymrozków. Podeszwy butów muszą nie tylko sprostać niekorzystnym czynnikom zewnętrznym, ale też znieść ciężar ciała.
Materiały, z jakich wykonuje się podeszwy
Konstrukcja buta powinna uwzględniać jego docelowe przeznaczenie. Męskie buty sportowe, jeśli rzeczywiście mają służyć do aktywności fizycznej, muszą zapewniać stopom amortyzację. W przypadku joggingu po nieutwardzonej powierzchni podeszwa buta musi być grubsza, aby stopa nie odczuwała wszystkich nierówności terenu. Ta spodnia część obuwia może być wykonana z:
- materiałów naturalnych takich jak skóra, korek czy drewno;
- gumy pełnej lub mikroporowatej;
- tworzyw poliuretanowych i termoplastycznych, vide poliuretan, polichlorek winylu, termoplastyczny kauczuk.
Wysokość i grubość podeszw
Podeszwy butów powinny być odpowiednio wyprofilowane i dopasowane do anatomii stopy. Ich grubość także odgrywa niezwykle ważną rolę, gdyż odpowiada za amortyzację podczas kontaktu z twardym podłożem takim jak asfalt czy beton. Zbyt cienka podeszwa może nie zapewnić stopie neutralizacji uderzeń podczas stawiania kroków, ponadto przyczynia się do odczuwania wszelkich nierówności powierzchni. Musi ona także wykazywać pewną sprężystość, gdyż zbyt twarda może nawet powodować deformacje sklepienia podłużnego i poprzecznego. Kiedy podeszwa ma równomierną wysokość, mówimy o platformie. Kiedy natomiast na wysokości śródstopia pojawia się wgłębienie, a przód i tył buta posiadają nieco grubszą podeszwę, konstrukcję tę określamy mianem flatformy. Grubość podeszwy może wahać się od 0,5 cm do kilku, a nawet kilkunastu cm.
Najpopularniejsze kolory podeszw
Poszczególne części buta często różnią się detalami, w tym kolorem podeszwy. Choć najczęściej stawia się na białą, czarną i brązową spodnią część obuwia, to może ona przyjmować także inne barwy. W celu nadania stylizacji modowego sznytu można postawić na mniej konwencjonalne rozwiązanie, jakim są np. czółenka damskie z czerwoną podeszwą. Ten drobny detal sprawia, że outfit prezentuje się interesująco, nawet jeśli jest stonowany i zgodny z firmowymi zasadami ubioru.
Obcasy – wszystko co musisz o nich wiedzieć
Budowa buta u kobiet i mężczyzn wykazuje wiele podobieństw. Tym, co wyróżnia damskie obuwie pod kątem konstrukcyjnym, jest ewentualna obecność obcasów. Te mogą różnić się grubością, wysokością, kształtem i kolorem. Bardzo cienkie i stosunkowo wysokie obcasy posiadają szpilki. Kwadratowe i grubsze określamy mianem klocków. Obcasy mogą biec prostopadle do podłoża, dużą popularnością cieszą się też te o ukośnym, lekko ściętym kształcie. Zazwyczaj występują w tym samym kolorze co buty i ich podeszwa, mogą jednak wyróżniać się kontrastowym odcieniem. Niektóre obcasy są bogato zdobione. Posiadają żłobienia nawiązujące do greckich kolumn, a nawet dodatki w kształcie serca lub motyla. Buty na obcasie wspaniale wysmuklają i optycznie wydłużają nogi. Trzeba jednak dobrać ich wysokość i grubość do indywidualnych potrzeb, aby zachować w nich swobodę ruchów.
Wyściółka buta – z czego najczęściej jest zrobiona?
Wyściółka buta ma bezpośredni kontakt ze stopą, dlatego warto zwrócić uwagę na jakość materiału, z którego została wykonana. Do tego celu niekiedy wykorzystuje się naturalną bądź sztuczną skórę. W butach zimowych można spotkać wyściółkę z wełny, futra lub akrylu, czyli materiałów termoizolacyjnych, które mają zapewnić stopie ciepło w mroźne dni. Dużą popularnością cieszą się również innowacyjne tworzywa, w tym specjalistyczne żele i pianki o ściśle określonych parametrach fizycznych. W niektórych butach rolę wyściółki pełni gąbka.
Przeczytaj też: